Podniecenie – co to jest i co je powoduje u kobiet i mężczyzn?
Podniecenie to stan silnego pobudzenia psychicznego i fizycznego powstającego najczęściej na tle seksualnym. Poznaj mechanizmy podniecenia u kobiet i mężczyzn. Zobacz, co powoduje ekscytację, przeczytaj, jakie reakcje zachodzą w tym czasie w organizmie.
Czym jest podniecenie?
Podniecenie jest szczególnym, fizjologicznym stanem emocjonalnym, uwarunkowanym przez popęd seksualny, który umożliwia odbycie stosunku płciowego lub uzyskanie satysfakcji seksualnej w inny sposób. Wiąże się z uczuciem psychicznej ekscytacji oraz fizycznej przyjemności.
Powoduje gwałtowne zmiany w funkcjonowaniu organizmu, a także wyglądzie ciała, w tym w szczególności narządów płciowych. Na skutek podniecenia w organizmie zachodzi szereg procesów hormonalnych, neurologicznych, naczyniowych, chemicznych, takich jak między innymi:
- zwiększony wyrzut hormonów;
- pobudzenie ośrodków w układzie nerwowym, odpowiedzialnych za odbieranie, przetwarzanie impulsów o charakterze seksualnym;
- wzrost ciśnienia tętniczego, przyspieszenie akcji serca;
- synteza określonych substancji chemicznych, pozwalających przygotować narządy płciowe do aktywności seksualnej.
Zewnętrzne objawy podniecenia są doskonale widoczne, w szczególności w przypadku mężczyzn, a odczucia z nim związane często bardzo silne.
Jak odczuwamy podniecenie?
Odczuwanie podniecenia jest warunkowane osobniczo. Choć istnieje wspólny mianownik w postaci reakcji biochemicznych zachodzących w organizmie oraz zmian fizycznych ciała, skala doznań jest inna dla każdego człowieka z osobna, zwłaszcza w sferze emocjonalnej.
Część osób odczuwa szybkie, silne podniecenie, skutkujące gwałtowną, niekontrolowaną potrzebą zaspokojenia (orgazmu), u innych zaś jest ono znacznie słabsze.
Ma to związek z takimi czynnikami, jak:
- poziom libido (popędu seksualnego), czyli swego rodzaju chęcią do podejmowania aktywności seksualnej oraz występowaniem myśli i fantazji o treści seksualnej; warunkowany głównie stężeniem hormonów płciowych – męskiego testosteronu oraz żeńskich estrogenów;
- indywidualna wrażliwość na bodźce dotykowe i zmysłowe, związana z działaniem szeroko rozumianego układu nerwowego;
- suma seksualnych doświadczeń, samoocena, ogólny stan emocjonalny, dobrostan psychiczny, poczucie bezpieczeństwa etc.;
- postrzeganie atrakcyjności partnera, aktualny stan relacji uczuciowej itd.
Warto przy tym podkreślić, że stan podniecenia jest osiągany w inny sposób w przypadku kobiet i mężczyzn, odmienne są czynniki wyzwalające, procesy biochemiczne oraz zewnętrzne objawy.
Podniecenie u kobiet - co je powoduje?
Fizjologiczne objawy podniecenia u kobiet zostały precyzyjnie opisane w głośnej i przełomowej książce Human Sexual Response, wydanej w 1966 r. przez Williama Mastersa oraz Virginię Johnson. Stworzony przez nich model EPOR reakcji seksualnej wskazywał na istnienie 4 faz podniecenia seksualnego (podniecenie, plateau, orgazm i odprężenie).
Podniecenie jako pierwszy z elementów reakcji seksualnej cechuje się symptomami, takimi jak:
- rumień seksualny, będący efektem poszerzenia naczyń krwionośnych w miejscach intymnych (m.in. wyraźne zaczerwienienie warg sromowych), ale też w innych obszarach ciała (np. rumień na policzkach);
- wzrost ciśnienia tętniczego, przyspieszenie tętna;
- wzrost napięcia mięśniowego;
- powiększenie łechtaczki;
- zwiększenie nawilżenia pochwy;
- wydłużenie i poszerzenie waginy;
- rozszerzenie warg sromowych;
- powiększenie i stwardnienie brodawek sutkowych.
Warto zauważyć, że w modelu EPOR podniecenie kobiety opisywane było jedynie w kategoriach fizycznych. Dlatego w późniejszych latach naukowcy wiele uwagi poświęcili sferze emocjonalnej.
W 1979 roku Helen Singel Kaplan poszerzyła model EPOR o jeszcze jedną fazę, poprzedzającą wyżej wymienione. Jest nim pożądanie, definiowane jako chęć zaspokojenia seksualnego, stanowiące warunek niezbędny do tego, by osiągnąć stan podniecenia. Wciąż nie przynosiło to jednak pełnej odpowiedzi na pytanie, jak podniecić kobietę. Kolejne obserwacje potwierdzały bowiem, iż mechanizm ten jest o wiele bardziej złożony i mniej linearny.
Współcześnie seksuologia często odwołuje się do modelu Rosemary Basson z 2001 roku. Zwróciła ona uwagę, iż kobieta podejmuje aktywność intymną uwarunkowaną nie tylko popędem seksualnym, ale także potrzebami czułości, uznania i potwierdzenia własnej atrakcyjności, kierując się pragnieniem wzmocnienia więzi z partnerem. Aby podniecić kobietę, często niezbędna jest głęboka wieź interpersonalna, w tym uczucie miłości, a także odpowiedni nastrój, potocznie określany mianem romantycznego.
Z drugiej strony uległość kobiety względem partnera, czy też obawa o negatywne konsekwencje odmowy współżycia, są ujemnymi czynnikami warunkującymi podjęcie czynności seksualnych. Trudno w tych sytuacjach mówić o podnieceniu seksualnym.
Dziś wiadomo już, że podniecenie kobiet ma charakter bardziej psychiczny, niż fizyczny. Aby mogło ono zaistnieć, pobudzane są różne obszary układu nerwowego.
Co podnieca mężczyznę?
Na tle mechanizmu kobiecej ekscytacji, podniecenie u mężczyzn uchodzi za zdecydowanie prostsze, bliższe schematowi EPOR, kładącemu nacisk na procesy czysto fizykalne.
Męskie podniecenie wywoływane jest przez bodźce o charakterze erotycznym: dotyk, widok, wyobrażenie, mniejszą zaś rolę odgrywają czynniki emocjonalne, takie jak więź, bliskość, czułość, miłość, bezpieczeństwo (aczkolwiek mogą one być kluczowe w przypadku zaburzeń seksualnych).
Aby podniecić mężczyznę, wystarczająca może okazać się fizyczna stymulacja, przede wszystkim genitaliów, ale też innych punktów erogennych, rozmieszczonych na mapie ciała.
Bardzo silnym stymulatorem jest również obraz przedmiotu pożądania – zarówno faktyczny, jak też pozostający w sferze fantazji (widok całego ciała, ale też jego elementów, takich jak krocze, pośladki, piersi, włosy, a także elementy ubioru, makijaż etc. – wzorce reakcji seksualnych są w tym względzie silnie zróżnicowane i zindywidualizowane).
Główne oznaki męskiego podniecenia, to:
- erekcja, czyli wzwód członka. Dochodzi do niej w wyniku szeregu procesów biochemicznych, wyzwalanych przez bodźce o charakterze erotycznym,
- uniesienie, stwardnienie i skurczenie worka mosznowego,
- możliwy wyciek preejakulatu, czyli wydzieliny produkowanej przez gruczoły cewkowe oraz opuszkowo-cewkowe, w której mogą się znajdować plemniki (dlatego jest możliwe zapłodnienie, nawet jeśli mężczyzna nie ma wytrysku);
- zwiększenie ciśnienia tętniczego, wzrost tętna, przyspieszenie oddechu.
Należy pamiętać, że podniecenie u mężczyzny jest znacznie ograniczone w przypadku spadku libido, czyli popędu seksualnego. Jest to kluczowa informacja dla pacjentów przyjmujących środki wspomagające erekcję.
Powiązane artykuły:
Masz problemy z erekcją? Mogą Ci pomóc ćwiczenia na potencję. >>
Tadalafil a sildenafil – podobieństwa i różnice. Co wybrać? >>
Autor: Piotr Brzózka
Konsultacja merytoryczna: dr n. med. Monika Żyła